Szlak Powstania Styczniowego
Szlak Powstania Styczniowego Puszczy Knyszyńskiej to trasa przygotowana przez Regionalną Dyrekcję Lasów Państwowych w Białymstoku oraz Nadleśnictwa Czarna Białostocka, Supraśl, Żednia oraz Waliły. Utworzono ją w 150 rocznicę wybuchu XIX-wiecznego zrywu zbrojnego, natomiast ideą przewodnią, która przysłużyła się do wyznaczenia szlaku jest upamiętnienie miejsc związanych z dramatycznymi wydarzeniami i powstańczą walką.
Powstanie Styczniowe w 1863 roku
22 stycznia 1863 roku do walki przeciwko rosyjskiemu okupantowi ruszyło około 6 tysięcy ochotniczych powstańców uzbrojonych jedynie w 600 strzelb myśliwskich oraz kosy i drągi. Zdeterminowani ludzie, walcząc o niepodległość swej ojczyzny, stanęli naprzeciw regularnej armii, której liczebność na terenie Królestwa Polskiego wynosiła 100 tys. żołnierzy.
Powstańcom nie sprzyjał brak wyszkolenia i sprzętu oraz przewaga liczebna wroga. Niestety, ponieśli porażkę, przy czym do końca 1864 roku stoczyli ponad 1000 bitw i potyczek na całym obszarze zaboru rosyjskiego oraz Litwie, Białorusi i części Ukrainy. Przy czym najbardziej zaciekłe walki miały miejsce na Podlasiu. Również tu powstanie trwało najdłużej.
Lasy Puszczy Knyszyńskiej były niemym świadkiem wydarzeń tragicznych, miejscem walk, śmierci i życia osób, które próbowały walczyć o niepodległość. Tereny głuszy, podmokłe tereny, zawiłe drogi sprzyjały powstańcom, stanowiąc często ich jedyne schronienie, miejsce ukrycia przed wrogiem i niesprzyjającymi warunkami pogodowymi. Tajemne miejsca puszczy przez lata przechowywały pamięć o podległych bohaterach walko niepodległościowych. Teraz pobudzają wyobraźnię wędrujących dzieląc się fragmentami powstańczej historii.
Szlak Powstania Styczniowego Puszczy Knyszyńskiej
Szlak Powstania Styczniowego ma długość 71 km i przeznaczony jest do turystyki pieszej, rowerowej, konnej czy narciarskiej. Rozciąga się we wschodniej części województwa podlaskiego i prowadzi z okolic Czarnej Białostockiej w zachodnią stronę, w pobliże miejscowości Waliły.
Został zaprojektowany jako zestaw swego rodzaju odcinków opatrzonych tablicami szczegółowo opisującymi mające tu miejsce wydarzenia.
Na trasie powstała też infrastruktura turystyczna, czyli wiaty, ławki, zadaszenia, leśne grille oraz punkty wiązania koni. Całość jest estetycznie przygotowana i dobrze oznakowana drewnianymi tablicami wskazującymi kierunek i odległość do kolejnego punktu.
Trasa jest niezwykle urozmaicona, ponieważ obejmuje miejsca pamięci, walk i śmierci, mogiły powstańcze, cmentarz wojenny poległych pod Sokołdą w 1831r.. Odwiedza równie z Leśną Galerię Rzeźb poświęconą Powstańcom 1863r., piękne Arboretum oraz inne miejsca przypominające o tragicznych wydarzeniach. Oprócz historycznych elementów ścieżki, napotkamy tu również kładkę przez bagna, wiaty turystyczne oraz wieżę widokową.
Punkty na Szlaku Powstania Styczniowego Puszczy Knyszyńskiej
- Czarna Białostocka – historia i współczesność puszczańskiej kolejki
- Rezerwat Taboły – Góra Powstańców
- Rezerwat Budzisk – miejsce powstańczego obozu
- Kopna Góra – dwie powstańcze historie – cmentarz wojenny 1831 roku – ekspozycja historyczna – arboretum – wiata rekreacyjna
- Miejsce straceń – Leśna Galeria Rzeźby 1863
- Góra św. Jana – powstańcza mogiła, wieża widokowa
- Królowy Most – powstańczy punkt zborny w kaplicy św. Anny – Napoleoński Trakt
- Wieś Popówka – tragiczny rok 1943
- Bitwa pod Piereciosami – powstańcza mogiła
- Zbiornik wodny Wyżary – kładka przez bagna i wiata rekreacyjna
Spacer Szlakiem Powstania Styczniowego Puszczy Knyszyńskiej to wędrówka przez szutrowe drogi puszczańskie, przepięknymi terenami, wśród ciszy, a jednocześnie z duchem historii. Obecny spokój mijanych miejsc, przy jednoczesnej świadomości wydarzeń, które miały tu miejsce sprawia, iż wędrującym udziela się atmosfera i nastrój.
Szlaku nie trzeba przemierzać w całości. Można na przykład przespacerować się do jednego lub kilku miejsc trasy, bądź po prostu przejść się wśród pięknych drzew. Ale maszerując, wspomnijcie, jak to mogło być. Gdy w ciemnościach, zimnie, słocie ludzie kryli się tu próbując wywalczyć dla siebie wolność.
Poszukajcie też na drzewach drewnianych kapliczek, które wieszane były na sosnach w różnorodnych intencjach. To Święte Sosny, których nie powinno się ścinać.
zobacz na Podlasiu
→ Szlak Powstania Styczniowego | Synagoga w Orli | Głuszec, kolejka wąskotorowa w puszczy | Popówka, tragiczna historia maleńkiej wsi | Megafony nad Bugiem, posłuchaj przyrody | Arboretum w Kopnej Górze | Skansen w Nowogrodzie | Korycin, królestwo truskawek | Ancuty, drewniana kładka nad Narwią | Ścieżka Bartnicza, Łaźnie | Kraina Otwartych Okiennic, Podlasie | Wydmy nad Narwią | Dąb Dunin, Strażnik Puszczy | WidziMisie w Białymstoku | Sejny, na styku kultur | Kaniuki, tradycyjna wieś nad Narwią | Kładka Puchły | Chatka Baby Jagi. Słodki domek na Podlasiu | Muzeum Rolnictwa w Ciechanowcu | Deskale. „Cichy Memoriał” w Sitawce | Alpaki. Gdzie można zobaczyć na Podlasiu? | Tokary, zabytkowy kościół w stylu podkarpackim | Kalinówka Kościelna | Koterka, błękitna perła na granicy | Korona Podlasia, kasztelik po podlasku | Ziołowy Zakątek w Korycinach | Topilec, urocza wieś nad Narwią | Kruszyniany | Silvarium w Poczopku | Kładka Jałowo | Rozlewisko Sianożątka | Zenek – chłopiec, który zginął, bo kochał książki | Żubry, miejsca gdzie można je spotkać na Podlasiu | Śliwno-Waniewo | Zerwany Most nad Narwią | Skit Odrynki | Zbiornik Wyżary | Carska Droga | Ruiny kościoła Św. Antoniego w Jałówce | Zalew Siemianówka
Spacer Szlakiem Powstania Styczniowego Puszczy Knyszyńskiej to nie tylko okazja do rekreacji na świeżym powietrzu. Ponadto to okazja do odetchnięcia duchem wydarzeń historycznych.