Żubry, miejsca gdzie można je spotkać na Podlasiu

Żubry to zwierzęta, których istnienie jest głęboko zakorzenione w krajobrazie naszego kraju. Gdy jesteśmy proszeni o podanie nazw zwierząt typowych dla Polski, wielu z nas oprócz wilków, czy bocianów na jednym z pierwszych miejsc wymienia pięknego króla puszczy. Jest on ucieleśnieniem siły, potęgi, odwagi. Jak duch bezszelestnie kroczy po gęstwinach borów, wiodąc spokojny, dostojny byt, niosąc ze sobą tajemnicę swojego losu i parę buchającą z nozdrzy.

Ale nie zawsze tak było.

Losy żubrów w Polsce

Żubry od wieków panowały niepodzielnie w lasach i puszczach Polski. Polowanie na nie zarezerwowane było tylko dla najważniejszych głów państwa, które jednak nie zapominały przy tym o właściwej dbałości o gatunek. W XVIII-XIX w. na terenie Puszczy Białowieskiej było ok. 1800 żubrów.

Niestety przyszła wojna, a wraz z nią nadszedł kres istnienia żubrów na terenach Polski. Powodem takiego stanu rzeczy była niewystarczająca ilość pokarmu, którym raczyły się również zwierzęta kopytne wojsk carskich, Drugim, istotnym powodem było wybicie stad żubrzych przez wojska carskie, z przeznaczeniem mięsa na jedzenie dla żołnierzy.

W efekcie, do końca I wojny światowej przetrwało 9(!), słownie: dziewięć, osobników, zaś w 1919 roku znaleziono ciało ostatniego żubra, zabitego przez kłusownika.

Szczęście w nieszczęściu było takie, że w czasach carskich jednym z popularnych prezentów, którymi możni się obdarowywali, był właśnie żubr. Dzięki temu, właśnie w prywatnych hodowlach udało się odnaleźć osobniki, które posłużyły odtworzeniu rasy,

W 1923 utworzono Międzynarodowe Towarzystwo Ochrony Żubra, które zebrało fundusze nad odtwarzaniem stada. Po kilku próbach udało się docelowo znaleźć żubry, które się rozmnożyły i pozwoliły na stopniowe odbudowywanie stada. Zawieruchę II wojny światowej przetrwały już 44 osobniki.

Po wojnie kontynuowano dalsze prace hodowlane i w 1952 roku udało się wypuścić pierwsze żubry na wolność.

Żubry obecnie

Obecnie populacja żubrów żyjących w Polsce na wolności, na koniec 2020 roku, wynosi 2115 osobników. Jest to o 50 sztuk więcej niż w roku 2019. Zwierzęta żyją w sześciu dużych populacjach:

Puszcze

• Augustowska – 17 żubrów
• Knyszyńska – 214 żubrów
• Borecka – 128 żubrów
• Bieszczady – 707 żubrów
• Stada w zachodniej Polsce – 334 żubry

Żubr nadal jest wpisany na listę zwierząt zagrożonych wyginięciem. Mimo, iż wydaje się, że ilość osobników jest wysoka, cały czas należy dbać o istnienie tego wyjątkowego gatunku.

Istnieje również zagrożenie związane z tym, że populacja jest na tyle niska, że żubry krzyżują się ze sobą. Może to grozić ujawnianiem się m.in. chorób genetycznych. Ograniczona jest również liczba siedlisk dostępnych dla tych ssaków. Człowiek mocno zagarnął tereny i dzikie zwierzęta nie mają gdzie obecnie żyć i żerować.

Żubry, to potężne ssaki, których ciężar dochodzić może nawet do 900 kg. W ich wyglądzie rzuca się w oczy wspaniała ooooogroomna głowa zwieńczona rogami. Wysokość żubra dochodzić może nawet do 180 cm. Zwierzęta te mają sporo ciekawych cech, o których napisaliśmy w poście: Żubr – 20, być może nieznanych, faktów.

Żubry w zamkniętych hodowlach

W województwie podlaskim istnieje kilka hodowli lub może raczej miejsc, w których można zobaczyć żubra, ale takiego w niewoli. Białowieski Parki Narodowy prowadzi hodowlę żubra w celu odratowania gatunku, niemniej jednak oglądanie zwierząt zamkniętych za siatką nie sprawia takiej satysfakcji, jak widok króla puszczy na wolności.

Jednak, jeśli ktoś ma ochotę zobaczyć żubra i nie ma smykałki do latania po lasach w poszukiwaniu stada 🙂 to proszę, oto miejsca, w których mieszka króla puszczy:

• Akcent ZOO w Białymstoku. Tu jest kilka żubrów (chyba 2), które można zobaczyć z bliska. Wstęp bezpłatny. (ul. Podleśna 4, Białystok)
• Rezerwat pokazowy żubrów w Białowieży, obiekt Białowieskiego Parku Narodowego. Tutaj, po wykupieniu biletów wstępu zobaczyć można żubry, żubronia, czy tarpany w środowisku półnaturalnym, czyli na dużych wybiegach. To polecamy, bo zwierzęta żyją tak na przestronnych wybiegach i dzięki temu spacer jest przyjemny. Zwiedzanie możliwe jest w godzinach 9.00-16.00. Bilet normalny kosztuje 10zł, ulgowy 5 zł.

Oczywiście, żubr w hodowli to jedno, ale czy myśleliście o tym jakby to było zobaczyć zwierzę, które jeszcze niedawno w Polsce nie istniało, na wolności, w jego środowisku naturalnym?

I teraz przyszła pora by sobie coś wyobrazić. A mianowicie: wielkie, składające się z kilkudziesięciu osobników, stado żubrów pasące się na rozległym polu, przy drodze. Powolne, ale skupione spojrzenia zwierząt, para buchająca z nozdrzy, brązowe, olbrzymie ciała, czujne spojrzenie wielkich oczu……..

Interesujące, prawda? i co więcej, możliwe do spełnienia, ponieważ, w województwie podlaskim, można zobaczyć żury żyjące na wolności. Często zdarza się spotkać pojedyncze sztuki, ale są miejsca, gdzie pojawiają się duże stada, liczące nawet do stu osobników.

Gdzie w Podlaskiem najczęściej można zobaczyć żubry na wolności?

Puszcza Knyszyńska

• Okolice Krynek, pomiędzy miejscowościami Krynki, Szudziałowo, Poczopek. Tutaj zdarza się zobaczyć stado składające się nawet ze 120 osobników. Teren w tym miejscu jest pagórkowaty i nierzadko można przegapić stado odpoczywające w zagłębieniu. Jednak gdy się już je dostrzeże, pięknie się prezentują na otwartej przestrzeni. Żubry najchętniej w tym miejscu spacerują po polach, położonych obu stron szosy Białystok-Krynki. Jadąc od strony Białegostoku, po ominięciu Silvarium w Poczopku i wyjechaniu z lasu, można już powoli wypatrywać ich postaci. Ale patrzcie uważnie. Czasem to, co wygląda z daleka jak gęste zarośla, w rzeczywistości może być ogromnym stadem.

Puszcza Augustowska

• Okolice Augustowa, a właściwie bliżej miejscowości Lipsk, Jasionowo pojawia się stado liczące około 15 osobników.

Puszcza Białowieska

• Obszar pomiędzy miejscowościami: Narewka, Siemianówka , Bagniuki.
• Okolice miejscowości Teremiski, Stare Budy, Nowosady.

Oczywiście, pragniemy wyjaśnić, iż dotarcie do jednego z wyżej wymienionych miejsc nie gwarantuje, niestety, że żubry zobaczymy, aczkolwiek szansa jest spora. Nam, chyba tylko jeden, czy dwa razy zdarzyło się nie zobaczyć żubrów w okolicach Krynek, ale zazwyczaj byliśmy tam około godziny 11-12. Stada przemieszczają się i po jakimś czasie mogą przenieść się na nowe miejsce.

Żubry pasą się na polach rolników. Niemal każdy, kto je widzi, zastanawia się jakim sposobem nikt ich stamtąd nie przegania. Dzieje się tak, ponieważ zgodnie z zapisami prawa, płoszenie żubrów z pól bez zgody Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska jest niezgodne z prawem i może skończyć się mandatem. Żubry więc paść się mogą spokojnie, natomiast rolnicy, za swoje zniszczone pola otrzymują rekompensaty.

Białowieskie żubry online

Jako substytut osobistego spotkania ze stadem żubrów Lasy Państwowe przygotowały możliwość oglądania żubrów online. Transmisja dostępna jest pod adresem: https://www.lasy.gov.pl/pl/informacje/kampanie_i_akcje/zubryonline

Każde spotkanie z żubrem jest niesamowite. Oczywiście największe wrażenie robi widok dużego stada, potężnych rogów, brunatnych skłębionych sierści. Naprawdę efekt jest WOW!.

Zachowanie podczas obserwacji żubrów

Żubr nie jest zwierzęciem agresywnym. Ale jak każda istota ma swoją cierpliwość i co więcej, silne poczucie odpowiedzialności za stado. Zalecane jest więc, by obserwację prowadzić z odległości nie mniejszej niż 50m. Aczkolwiek i tak trzeba zachować ostrożność i pamiętać o tym, że to ogromne ciało potrafi rozpędzić się w biegu do 60 km/h(!).

Naprawdę apelujemy o rozwagę, ponieważ mimo, że żubry z reguły nie atakują same z siebie, warto oszczędzić sobie nieprzyjemności ataku tego wielkiego zwierzęcia.

Informacje uzupełniające wpis o żubrach