Kraina Otwartych Okiennic, Podlasie

10 kwietnia 2022 rzucokiemnaswiat

Kraina Otwartych Okiennic to szlak turystyczny, który prowadzi przez 3 leżące blisko siebie wsie Podlasia: Trześciankę, Puchły i Soce. Położone są one mniej więcej w połowie drogi pomiędzy Białymstokiem, a Hajnówką, w dolinie rzeki Narwi.

w artykule znajdziecie

Czym jest Kraina Otwartych Okiennic?

Kraina Otwartych Okiennic, to szlak tradycji. Bogaty w elementy dziedzictwa kulturowego, te nieożywione, jak i mocno związane z tradycją, mieszkańców. To szlak z zachowaną unikalną architekturą drewnianą, znany głównie z tego, iż domy poszczególnych wsi są zdobione wyjątkowo bogatymi ornamentami. Ich drewniane okiennice powalają subtelnym ażurem i kunsztem wykonania.

Ale trzeba zobaczyć to samemu, więc zapraszamy do wycieczki po Krainie Otwartych Okiennic. Pierwszą z nich jest Trześcianka…

Trześcianka

Dlaczego ją akurat wybraliśmy jako pierwszą w prezentacji? Otóż dlatego, iż Trześcianka znajduje się bezpośrednio przy drodze Białystok – Hajnówka (droga wojewódzka nr 685) i zwyczajnie najłatwiej do niej trafić. Update: w roku 2021 oddano do użytku odcinek drogi prowadzący obok wsi Trześcianka, dzięki czemu wieś uzyskała spokój i ciszę, a kierowcy prostą trasę do Hajnówki. Obecnie, aby wjechać do wsi, należy jadąc od strony Białegostoku, na rondzie na początku wsi, trzeba zjechać pierwszym zjazdem.

Trześcianka to staroruska wieś z tradycyjną zabudową. Ulokowana jest ona wzdłuż głównej drogi i to właśnie spacerując wzdłuż drogi można obejrzeć można najładniejsze zabudowania wsi. Jej układ przestrzenny objęty jest ochroną konserwatorską. Urok miejscowości rzuca się w oczy już podczas samego przejazdu. Widać tu ciekawe zabudowania, tradycyjne dla tej części kraju.

Cerkiew w Trześciance

W Trześciance najbardziej wyrazista i rzucająca się w oczy jest niewątpliwie cerkiew pw. św Michała Archanioła. Wielka, intensywnie zielona, oślepiająca złotymi i żółtymi zdobieniami. Znajduje się bezpośrednio przy głównej drodze, więc łatwo ją dojrzeć. Zresztą przy niej, na parkingu można zostawić auto i przejść się przez wieś.

Ciekawostka: Idąc chodnikiem, w kierunku Hajnówki, po prawe stronie jezdni znajdziecie krzyż przydrożny. W czasie Powstania Styczniowego był to punkt kontaktowy powstańców. U podstawy krzyża znajdował się otwór zakryty wyrzeźbionym sercem. Podczas modlitwy u stóp krzyża powstańcy niepostrzeżenie mogli wsunąć za nie tajną wiadomość.

Wewnątrz kapliczki znajduje się ikona przywieziona w 2011 roku z soboru moskiewskiego.

Trześcianka to wieś, w której najbardziej widoczne są atrakcyjnie zdobione domy. Warto zwrócić uwagę na ornamenty umieszczone na okiennicach i ścianach budynków, nadokiennikach, podokiennikach, gankach, ogrodzeniach. Domy, w większej części, zadbane i wyglądają bardzo efektownie.

Ciekawostka: Część z domów nie posiada okien od strony ulic. W tych budynkach, od strony północnej umieszczano komorę, czyli pomieszczenie do przechowywania żywności. To taka nasza obecna spiżarnia.

Zdobienia domów to kwintesencja sztuki snycerskiej. Spacerując można rozkoszować się delikatnością wzorów, pomysłowością twórców, kunsztem wykonania. Obecnie wiele z zabudowań to budynki agroturystyki, ale właściciele starają się zachować tradycję, utrzymując klimat budynków w standardzie Krainy Otwartych Okiennic.

Puchły

Puchły to wieś leżąca ok. 4,5km od Trześcianki.

Podobnie jak Soce, o których piszemy niżej, ta wieś jest bardziej spokojna i cicha. Niemniej jednak jest godna wizyty. Leży bezpośrednio nad piękną Narwią, która zapewnia dodatkowe doznania.

Pięknym zabytkiem, który warto zobaczyć w Puchłach jest błękitna cerkiew pw. Opieki Matki Bożej. Znajduje się w centralnej części wsi, przy głównej drodze wsi. Jest dobrze widoczna i niezwykle efektowna.

Cerkiew w Puchłach jest niewątpliwie piękna. Praktycznie spełnia posiada wszystkie cechy, którymi charakteryzują się najpiękniejsze cerkwie prawosławne: jest drewniana, niebieska, pięknie zdobiona, pięknie usytuowana. Absolutnie koniecznie wejdźcie na chwilę na teren cerkwi i spokojnie oddajcie się podziwianiu jej piękna.

Kładka w Puchłach

Gdy już zakończycie podziwianie cerkwi, zapraszamy na spacer nad piękną i nieujarzmioną Narew. W Puchłach powstała niewielka kładka i pomost widokowy nad rzeką. Tuż obok cerkwi znajduje się przejście w kierunku kładki, a pisaliśmy o niej tutaj: Puchły, kładka nad Narwią.

Soce

Soce znajdują się około 3 km od Trześcianki, i około 4 km od Puchł.

Jadąc trasą Trześcianka-Puchły-Soce, ostatni odcinek przemierza się leśną, szutrową drogą. Może trasa nie jest zbyt ekskluzywna, ale ładna. Prowadzi przez podlaskie niziny i lasy i pozwala poczuć klimat sielskich okolic.

jeśli chodzi natomiast o same Soce, legenda mówi, iż pierwsi mieszkańcy tego miejsca zobaczyli malutkie źródełko, z którego nieustannie ciekła woda. Stwierdzili, iż “soce eta wada iz ziemli, ino soce” i tak powstała nazwa wsi.

Jako, iż wieś położona jest naprawdę na uboczu, czuć tu, jakby fizycznie, niesamowity spokój i ukojenie. Czas tu jakby się zatrzymał. Wieś rozplanowana jest po obu stronach maleńkiej rzeczki Rudni, a obie części uzyskały niezależne nazwy lokalne: fragment wsi poniżej rzeczki, ten na bardziej podmokłym terenie, to “Mokrany”, a powyżej rzeczki leżą: Suchlany.

W porównaniu do pozostałych obu wsi Krainy Otwartych Okiennic, Soce wydają się bardziej ciche i tradycyjne. Mniej tu domów przeznaczonych na wynajem, a życie toczy się dawnym, tradycyjnym rytmem. Zobaczycie tu dawne gospodarstwa z krowami, starsze panie siedzące na ławkach przed domami, latem piękne malwy w przydomowych ogródkach.

Na każdym zjeździe z wsi znajdują się kamienne krzyże z datą 1895r. Legenda głosi, iż pod koniec XIXw. we wsi panowała epidemia. Zmarłych nie nadążano grzebać na cmentarzu w Puchłach, więc zakopywano ich w lesie. Pewnej nocy, jeden z mieszkańców miał sen, w którym głos nakazał im postawienie w rogach wsi kamiennych krzyży. Kobietom polecono połączenie ich uplecioną nicią. Tak uczyniono i tej samej nocy zaraza ustąpiła.

Deskal w Socach

Mieszkańcy Soc, tak jak i innych miejscowości Krainy Otwartych Okiennic dbają o swoje otoczenie. W kwietniu 2022r. jedną z rodzin odwiedził Arkadiusz Andrejkow, znany z tworzenia pięknych prac graficznych na ścianach drewnianych budynków. W Socach poproszony został o udekorowanie ściany budynku gospodarczego, obrazem przodków rodziny. Powstała piękna projekcja ludzi, którzy niegdyś stworzyli to miejsce.

Gdzie znajduje się deskal w Socach? Znaleźć go nie jest łatwo. Musicie wjechać w drugą (taką wyłożoną kostką) drogę Soców. Jadąc powoli szukajcie tablicy informacyjnej, takiej drewnianej, z miejscem na przyklejanie lokalnych ogłoszeń. Tuż obok niej znajduje się gospodarstwo, w głębi którego, znajduje się deskal. Może trochę szkoda, iż nie jest bliżej, bardziej widoczny, ale nie nam oceniać intencje inwestorów.

Gdzie znajduje się Kraina Otwartych Okiennic?

Na pięknym Podlasiu, na wschód od Białegostoku, w kierunku Hajnówki, pośród pól i lasów.

A tak konkretnie, to z Białegostoku, należy wyjechać w kierunku Zabłudowia/Hajnówki, a po ok. 32 km dotrzecie do Trześcianki. Kolejne miejscowości Krainy Otwartych Okiennic są już łatwo dostępne z tego miejsca.