Grabarka, Święta Góra Prawosławia

W malowniczym zakątku Podlasia, w pobliżu wsi Grabarka, znajduje się jedno z najważniejszych miejsc dla prawosławnych w Polsce – Święta Góra Grabarka. To miejsce pełne duchowości, tradycji i historii, które każdego roku przyciąga wiernych i turystów z całego świata. Grabarka to nie tylko piękne widoki i spokojna atmosfera. To również głęboko zakorzenione tradycje religijne oraz niezwykłe historie związane z tym miejscem. W tym artykule opowiemy o historii, wyglądzie, tradycjach oraz sposobach zwiedzania Świętej Góry Grabarki, a także o tym, jak dotrzeć do tego niezwykłego miejsca.

Grabarka, krótka historia Świętej Góry

XVIII stulecie było dla Rzeczpospolitej czasem wyniszczających wojen ciągnących się już od połowy XVII wieku, od powstania Bohdana Chmielnickiego. Wrogie armie niejednokrotnie przemierzały Podlasie. Rabunki, porwania, samosądy, agresja i nienawiść były zjawiskiem powszechnym i niemal codziennym.

Wraz z oddziałami żołnierzy nawiedziła tereny Podlasia klęska: fala morowego powietrza – efekt wojennych pożóg, głodu i wycieńczenia. Choroba dotarła do wsi i miast położonych w sąsiedztwie Świętej Góry Grabarki. Szczególnie obfite żniwo zebrała w okolicach Siemiatycz. Epidemia dotknęła tysiące mieszkańców. Wiele wsi całkowicie wyludniło się, a kto miał siłę, uciekał z zagrożonych terenów. Prawdopodobnie była to epidemia cholery.

W tym cza­sie pewnemu starcowi przyśniło się, że ratunek można znaleźć na pobliskim wzgórzu. Wezwał on ludzi do ucieczki, a wierni poszli za głosem Bożym, przynosząc ze sobą krzyże. Z modlitwą obmywali się i pili wodę ze źródełka. We­dług kroniki siemiatyckiej parafii ratunek od choroby znalazło wówczas ok. 10 tys. ludzi. W podzięce Bogu za cud zbudowano na wzgórzu drewnianą kapliczkę Przemienienia Pańskiego.

Cerkiew Przemienienia Pańskiego

To główna świątynia na Świętej Górze Grabarce. Znajduje się na miejscu pierwszej kapliczki, która została zbudowana jako wotum wdzięczności za ocalenie podczas epidemii cholery. Na łamach wieków była kilkukrotnie przebudowywana i upiększana o nowe dzieła ikonograficzne. Przetrzymała w całości zawieruchę obu wojen.

Niestety, w nocy z 12 na 13 lipca 1990 cerkiew została podpalona i spłonęła doszczętnie. Ocalała jedynie Ewangelia i 2 ikony. Siostry zakonne napisały w klasztornej kronice: Nasza uświęcona prawie codzienną Eucharystią i wysłuchująca modlitw wielu pokoleń cerkiewka już nie stoi na wzgórzu. Została złożona niczym ofiara całopalna przed Tronem Bożym…

Podpalenie wstrząsnęło wiernymi i mieszkańcami okolic. Bardzo szybko zmobilizowali się i wzięli udział w przywracaniu swojego świętego miejsca do życia. W roku 1998, po wyświęceniu odbudowanej cerkwi Przemienienia, metropolita Sawa zwrócił się do wiernych, by wraz z krzyżami wotywnymi przynosili ze sobą kamienie, które będą chronić ich święte miejsce.

Znosili więc kamienie, z których wybudowano 800metrowy mur wokół wzgórza oraz kamienne schody kamienne schody prowadzące od źródełka do cerkwi Przemienienia.
Nowa cerkiew Przemienienia Pańskiego została wyświęcona w 1998r. Swoim wyglądem nawiązuje do świątyni sprzed pożaru.

Iwierska Ikona Matki Bożej

Od 2000r na Świętej Górze znajduje się kopia Iwierskiej Ikony Matki Bożej napisana na Świętej Górze Atos w Grecji, podarowana na pamiąt­kę 2000 lat chrześcijaństwa. Z ikoną wiąże się ciekawa historia, która mówi, że w IX w. ikonę chroniła w swym domu pewna pobożna wdowa z Nicei. Gdy żołnierze zgodnie z rozkazem przyszli, aby odebrać ikonę, jeden z nich uderzył w nią mieczem. Na obliczu Matki Bożej powstała rana. Ikona w niezwykły sposób dotarła na Świętą Górę Atos, do Iwierskiego Monasteru (Iweria to dawna nazwa Gruzji), gdzie dzięki ikonie miało miejsce wiele cudownych wydarzeń i uzdrowień. Przepowiednia mówi, że ikona zniknie w taki sam cudowny sposób, w jaki się pojawiła i będzie to wskazywało bliski koniec świata. Dlatego pierwowzór nigdy nie opuszcza św. Góry Atos.

Cerkiew Ikony Matki Bożej „Wszystkich Strapionych Radość”

W 1947r. na Świętej Górze powstał prawo­sławny żeński klasztor św. Marty i Marii, a siostry modliły się i opiekowały świętym miejscem.
Przebywając na Świętej Górze miały początkowo do dyspozycji jedynie drewnianą cerkiew Przemienienia z pobliskim cmentarzem i nieogrzewaną stróżówkę, która zaczęła pełnić rolę ich domu. Zimą nocowały na cerkiewnej dzwonnicy, a w szczególnie mroźnych okresach szukały schronienia u pobliskich mieszkańców.  W 1950 r. rozpoczęto budowę nowej, ogrzewanej cerkwi wraz z przylegającymi do niej celami dla sióstr. Drewniana świątynia ogrzewana była piecem kaflowym.
Cerkiew Ikony Matki Bożej „Wszystkich Strapionych Radość” znajduje się na prawo od Cerkwi Przemienienia Pańskiego.

Jak wygląda Święta Góra Grabarka?

Grabarka, choć nie jest wysoką górą, urzeka swoją atmosferą i otaczającym ją krajobrazem. Góra jest porośnięta wysokimi drzewami, wśród których wyróżniają się liczne krzyże, właściwie ich gęstwina. To właśnie krzyże są jednym z najbardziej charakterystycznych elementów Świętej Góry. Wierni pielgrzymujący na Grabarkę zostawiają tutaj drewniane krzyże, prosząc o zdrowie, pomyślność lub dziękując za otrzymane łaski.

Góra Krzyży

Święta Góra Grabarka nazywana jest też „Górą Krzyży”. Ludzie przynoszą tu krzyże od 1710 r. Tysiące ustawionych krzyży wokół cerkwi Przemienienia Pańskiego to krzyże przynoszone z modlitwą o pomoc w różnych trudnych sytuacjach życiowych. Są to choroby, nieszczęścia, niespełnione miłości, prośby o pokój dla dusz zmarłych. Często są to też krzyże dziękczynne.

Jedną z najważniejszych tradycji związanych z Grabarką jest pozostawianie krzyży w różnych formach – od małych drewnianych krzyżyków po większe, ozdobione wstążkami, kwiatami i modlitwami. Każdy krzyż symbolizuje prośbę o zdrowie lub dziękczynienie za uzdrowienie. Często pielgrzymi zostawiają również kartki z imionami swoich bliskich, prosząc o modlitwę i wsparcie duchowe. Wierni przynoszą na Grabarkę krzyże, najczęściej prosząc o zdrowie, pomyślność w rodzinie czy – w przypadku młodzieży – dobre wyniki w nauce. Uczestnicy większych, zorganizowanych pielgrzymek, tradycyjnie ustawiają na wzgórzu wokół cerkwi duże krzyże.

Podobne wzgórza istnieją również u wyznawców religii katolickiej. W Polsce, w Wasilkowie, w pobliżu Białegostoku jest to Święta Woda, a na Litwie, bardzo ważne miejsce zajmuje Góra Krzyży w miejscowości Szawle.

Cudowne Źródełko

U podnóża Świętej Góry znajduje się także źródełko, które według wierzeń posiada uzdrawiające właściwości.

Woda ze źródełka na Grabarce ma szczególne znaczenie w tradycji prawosławnej. Wierni wierzą, że woda z tego miejsca posiada cudowną moc uzdrawiania, szczególnie w przypadku chorób fizycznych i duchowych. Woda jest uznawana za świętą, dlatego pielgrzymi zabierają ją do swoich domów, wierząc, że przyniesie im zdrowie, spokój i błogosławieństwo.

Przemywają też twarze i chore, bolące miejsca, a mokre chusteczki zostawiają przy kapliczce z przekonaniem, że zostawiają tam też swoje choroby. Potem wielu uczestników pieszych pielgrzymek na kolanach, modląc się, obchodzi małą cerkiew na wzgórzu.

Grabarka, jak dojechać?

Grabarka znajduje się w województwie podlaskim, około 10 kilometrów na południe od Siemiatycz. Dojazd do Świętej Góry Grabarki jest dość łatwy, chociaż droga do samego miejsca może być nieco kręta i wąska. Najlepszym sposobem dotarcia jest podróż samochodowa. Z Siemiatycz do Grabarki można dojechać samochodem w około 20 minut. Można również skorzystać z transportu publicznego, choć połączenia są ograniczone, a podróż może być czasochłonna.

Warto pamiętać, że w okresie pielgrzymkowym, zwłaszcza w sierpniu, miejsce to staje się bardziej tłoczne, a parkingi mogą być pełne. Dobrze jest więc zaplanować wyjazd z wyprzedzeniem lub skorzystać z usług transportu zorganizowanego.

Święto Przemienienia Pańskiego

Grabarka jest przede wszystkim miejscem pielgrzymek. Co roku odbywają się tutaj uroczystości ku czci Świętej Trójcy, które przyciągają tysiące wiernych. Główna uroczystość ma miejsce w dniach 18-19 sierpnia. Wtedy to wierni gromadzą się na górze, by uczestniczyć w liturgii, modlitwach oraz procesjach. Jest to święto nieruchome. Ustanowione zostało w IV w. we wschodniej części cesarstwa rzymskiego na pamiątkę Przemienienia Jezusa Chrystusa na Górze Tabor w Galilei

W czasie Święta Przemienienia Pańskiego pielgrzymi tłumnie odwiedzają Grabarkę. Przybywają tu pieszo, w procesjach, czasem przez wiele dni, by oddać cześć Świętej Trójcy i prosić o łaski. Przychodzą tu od setek lat z prośbą i modlitwą o pomoc. Zostawiają swoje krzy­że, pod którymi kryją się ich osobiste troski, smutki i radości. Przychodzą, aby znaleźć ukojenie, radość, pociechę i wzmocnienie.

W Święto Przemienienia Pańskiego na Grabarkę przyjeżdża też wiele ważnych osób by wziąć udział w ważnych uroczystościach. Unikalność wydarzenia i miejsca przyciąga też wielu fotografów, ponieważ miejsce i jego atmosfera robią nieprawdopodobne wrażenie.

Zgodnie z tradycją, po świątecznej liturgii duchowni święcą owoce, jabłka, gruszki, śliwy czy też winogrona.

Grabarka, jak zwiedzać

Grabarka to miejsce, które najlepiej zwiedzać z szacunkiem i w ciszy. Odwiedzając Świętą Górę, warto pamiętać o duchowym charakterze tego miejsca. Warto poświęcić czas na modlitwę, medytację lub spokojny spacer po terenie monasteru i wśród drzew, gdzie znajdują się setki krzyży. Można również skorzystać z okazji, by porozmawiać z duchownym. Chętnie opowiedzą o historii tego miejsca i jego znaczeniu dla prawosławnych wiernych.

Cerkiew Przemienia Pańskiego można zwiedzać w dni powszednie w godz. 10-17, w soboty w godz. 11-17 oraz w niedzielę i święta w godz. 13-17. Brama klasztorna otwierana jest w godzinach 7.00-20.00.

Jak czytamy na stronie Grabarki ww. godziny są orientacyjne, jeśli w określonym czasie będzie trwało nabożeństwo, należy w ciszy poczekać.

Ponadto poza sezonem letnim cerkiew i sklepik z pamiątkami nie zawsze są otwarte. Aby wejść wtedy do środka, należy zgłosić się do klasztoru lub zadzwonić pod podany na stronie www numer telefonu.

W świątyni obowiązuje odpowiedni strój (długie spodnie i spódnice, zakryte ramiona).

Poza tym na teren sanktuarium nie można wprowadzać zwierząt.

Podsumowanie

Grabarka to niezwykłe miejsce, które oferuje nie tylko piękne widoki i spokój, ale także głęboki ładunek duchowy. Nie ma tu straganów, nie ma tu barów. Jest cisza i modlitwa. Wierni przyjeżdżają z intencją, a turyści z ciekawością niezwykłego miejsca.
Święta Góra Prawosławia to miejsce kultu, pielgrzymek i tradycji, które od wieków przyciąga wiernych. Grabarka to także doskonała propozycja dla turystów, którzy szukają miejsca pełnego historii, duchowości i niezapomnianych widoków. Jeśli odwiedzisz to miejsce, nie tylko poczujesz magię Podlasia. Ale również będziesz mógł doświadczyć tradycji prawosławnej kultury, która kultywuje religijne zwyczaje i szacunek do historii.

Informacje praktyczne

Święta Góra Grabarka na mapie | https://maps.app.goo.gl/VBv8wyqBNz4dDGQR9
oficjalna strona www

Kilka słów od nas

Kochani,
Jeżeli spodobał się Wam niniejszy wpis, a informacje, które zawiera uznaliście za choć odrobinę przydatne, podzielcie się swoją opinią w komentarzu. Sporo pracujemy nad artykułami, a każda informacja zwrotna, spostrzeżenie lub pomysł jest dla nas OGROOOOMNĄ motywacją i znakiem, że nie robimy tego bez sensu.

Prosimy również, kliknijcie w link do naszego FB (link do profilu Rzuć Okiem na Świat na Facebook’u), polubcie profil, a informacje o nowych wpisach wpłyną Wam automatycznie. My dzięki temu również odrobinkę się upowszechnimy. O to samo prosimy w przypadku naszego IG (link do profilu Rzuć Okiem na Świat na Instagramie), bo trochę nam się te kanały zbyt wolno rozwijają 😉 Cóż, nie jesteśmy orłami sociali, więc każde wsparcie nam się przyda. Opowiadajcie o nas. Dziękujemy Wam z góry!

Jeżeli macie w sobie żyłkę włóczykijów, to w części Vanlife’owej uzupełniamy relacje i trasy naszych podróży kampervanem „Dukatkiem”. Jeżeli jesteście ciekawi opisów dłuższych wyjazdów, to będziemy je sukcesywnie dodawać w sekcji Van4Life. Zapraszamy!

Chcemy tutaj również powiedzieć, że wszystkie materiały na blogu są naszego autorstwa (chyba, że podpisaliśmy to inaczej) i udostępniamy je bezpłatnie. Zwłaszcza zachęcamy do zajrzenia do sekcji Porady i dodatki, gdzie budujemy powoli bazę przydatnych treści. Są to już obecnie mapy atrakcji, Dziennik Małego Podróżnika, Quiz wiedzy o Podlasiu, a będzie ich więcej 🙂
Blog utrzymujemy z własnej kasy, choć próbujemy się wspierać wpływami z reklam automatycznych i współpracy afiliacyjnej. Jeśli zdarzają się nam artykuły sponsorowane, są one wyraźnie podpisywane. Musimy jakoś dorobić na hosting i domenę 😉 dlatego zrozumcie, jeżeli w trakcie czytania pojawiać się Wam będą reklamy lub linki do naszych partnerów. Pamiętajcie, na kliknięciu nie tracicie w żaden sposób, jak również nie zwiększają się Wam ceny usług. My natomiast możemy dostać niewielką prowizję jeżeli klikniecie link lub dokonacie przez niego zakupu. To wszystko!

Miłych podróży!

Województwo Podlaskie – atrakcje