Irbene, tu zobaczysz radioteleskopy

Irbene to miasto w północno-zachodniej części Łotwy, około 30 km od Windawy. Niegdyś stanowiło bazę mieszkaniową dla kadry obsługującej pobliskie radzieckiego centrum radioastronomii, o którym tu chcemy opowiedzieć.

Historia powstania centrum radioastronomii na Łotwie

W latach 50tych XX wieku największe światowe mocarstwa uruchomiły swoje programy kosmiczne. Jednocześnie, wraz z rozpoczęciem działań w kosmosie kraje te rozpoczęły też wzajemne nasłuchiwanie i podsłuchiwanie. Jednym z nasłuchujących był oczywiście Związek Radziecki żywo zainteresowany tym, co dzieje się poza i ponad jego terytorium.

Stacja radioastronomiczna powstała w Irbene w latach 60tych. Zbudowano tu trzy wielkie radioteleskopy, które ZSRR wykorzystywało do celów szpiegowskich, w tym przechwytywania sygnałów radiowych i rozmów telefonicznych NATO. Radioteleskopy nazywały się: „Uran” – 8 m (RT-8), „Pluton” – 16 m (RT-16), „Saturn” – 32 m (RT-32) średnicy. Natomiast całość kompleksu otrzymała nazwę „Gwiazda„.

„Gwiazda” stanowiła element całej sieci stacji zlokalizowanych 11 miejscach na świecie: m.in. w Związku Radzieckim, Wietnamie, Birmie i Mongolii. Informacje pozbierane z tym miejsc były studiowane przez specjalne radzieckie centrum analityczne.

Kompleks wymagał solidnej obsługi, dlatego w pobliżu „Gwiazdy” zbudowane zostało miasto dla pracujących w bazie wojskowych oraz ich rodzin. Tak duży kompleks wymagał dużej liczby osób obsługujących, więc docelowo w mieście zamieszkało prawie 2000 osób. Otrzymało ono nazwę Irbene od nazwy pobliskiej rzeki Irbe. W mieście istniała pełna infrastruktura, która uniezależniała miasto od okolicy. Istniała tu podobno szkoła, sklep i sale koncertowe, spa z basenami itp..
Co ciekawe, miasto nie było w żaden sposób oznaczone na mapach, a wstęp do niego miały wyłącznie osoby posiadające specjalne upoważnienie. Zapewniono mu pełną tajność.

Centrum „Gwiazda” użytkowane było do roku 1993, kiedy to Łotwa odzyskała niepodległość. Po opuszczeniu, w roku 1994, Łotwy przez wojska radzieckie, uruchomiono tu Międzynarodowe Centrum Radioastronomiczne w Windawie (Venspils), a miasto popadło w ruinę.

Centrum Radioastronomii obecnie

Obecnie, mimo, że z pozoru nic tu się nie dzieje, stacja nadal funkcjonuje. Znajdują się tu i są używane 2 radioteleskopy: 32 metrowy (RT-32) i 16-metrowy (RT-16).

Radioteleskop RT-32 jest obecnie największym tego typu obiektem w Europie północnej. Do tego jest ósmym co do wielkości na świecie. W 2015 roku został wyremontowany i obecnie używany jest do obserwacji Słońca, planetoid, sztucznych obiektów w okolicach Ziemi i śmieci kosmicznych.
„Saturn” (RT-32) ma imponujące wymiary. Jego średnica to 32 metry. Pylon, na którym jest osadzony ma 25 metrów wysokości. Ruchoma czasza waży 58 ton, a cała ruchoma część aż 600 ton. To naprawdę kolos i do tego piękny kolos.

Zwiedzanie centrum radioastronomii Irbene

Centrum w Irbene umożliwia zwiedzanie kompleksu. Nie jest to co prawda prosta sprawa, ale do ogarnięcia.

Aby zwiedzić centrum należy wizytę zarezerwować co najmniej 3 dni przed przyjazdem. Można to zrobić wysyłając email na adres infovirac-venta.lv lub zadzwonić pod numer +371 29230818.

Plan wycieczki obejmuje

• oglądanie radioteleskopu RT-32
• wejście na wieżę pozostałą po teleskopie RT-8 i oglądanie RT-16, RT-32
• zwiedzanie w wieży historycznych ekspozycji dot. RT-32 i RT-16
• spacer podziemnym tunelem, który prowadził do radioteleskopów

Ceny wycieczki po centrum w Irbene

• grupa mniej niż 10 osób – 80 euro
• cena dla grup powyżej 10 osób:
  • dorośli – 10 euro / osobę
  • studenci, emeryci – 7 euro / osobę
  • dzieci od 6 lat – 5 euro / osobę

Zasady organizacyjne panujące podczas zwiedzania

• szacowany czas zwiedzania to około 2 godziny
• na czas zwiedzania należy wyłączyć telefony komórkowe i urządzenia elektroniczne

Pozostałości samego miasta Irbene są natomiast możliwe do zwiedzania cały czas. Być może raczej powinno się powiedzieć, że jest to urbex, czyli odkrywanie pozostałości porzuconych budynków.
Po opuszczeniu miasta przez Rosjan domy zostały całkowicie porzucone. Amatorzy zwiedzania opuszczonych lokali mogli tu jeszcze jakiś czas temu zobaczyć świadectwa dawnej epoki: resztki propagandowych gazet, zdjęć, książek. Obecnie wiele z tych eksponatów zostało rozkradzionych, ale wrażenie jest potężne.

Jak dojechać do radioteleskopów w Irbene?

Aby dojechać do radioteleskopów w Irbene, należy jadąc od strony Windawy, drogą P124, w kierunku półwyspu Kolka, po około 27 km skręcić w prawo. Zjazd jest zaznaczony brązowym drogowskazem informującym, iż Ventspils Starptautiskais radioastronomijas centrs znajduje się 0,7 km od zjazdu.
Więc trzeba skręcić i powoli jechać dalej. Najpierw przejeżdża się przez miasto duchów, czyli dawne Irbene, a dalej jadąc prosto, po prawej stronie pojawiają się zabudowania centrum.

Jeśli nie macie umówionej wizyty lub nie zamierzacie wchodzić na teren stacji, możecie podjechać odrobinkę dalej leśną drogą szutrową. Jest tam miejsce z którego po prawej stronie doskonale widać radioteleskop RT-32. Wygląda bardzo pięknie również z tej odległości.

oficjalna strona Międzynarodowego Centrum Radioastronomii Irbene

Adres oficjalne strony centrum to: https://en.virac.eu/
Serdecznie polecamy jej odwiedzenie, ponieważ znajdują się tu informacje na temat historii kompleksu oraz aktualne informacje dot. działalności i m.in. cen wycieczek.

Kilka słów od nas

Kochani,
Jeżeli spodobał się Wam niniejszy wpis, a informacje, które zawiera uznaliście za choć odrobinę przydatne, podzielcie się swoją opinią w komentarzu. Sporo pracujemy nad artykułami, a każda informacja zwrotna, spostrzeżenie lub pomysł jest dla nas OGROOOOMNĄ motywacją i znakiem, że nie robimy tego bez sensu.

Prosimy również, kliknijcie w link do naszego FB (link do profilu Rzuć Okiem na Świat na Facebook’u), polubcie profil, a informacje o nowych wpisach wpłyną Wam automatycznie. My dzięki temu również odrobinkę się upowszechnimy. O to samo prosimy w przypadku naszego IG (link do profilu Rzuć Okiem na Świat na Instagramie), bo trochę nam się te kanały zbyt wolno rozwijają 😉 Cóż, nie jesteśmy orłami sociali, więc każde wsparcie nam się przyda. Opowiadajcie o nas. Dziękujemy Wam z góry!

Jeżeli macie w sobie żyłkę włóczykijów, to w części Vanlife’owej uzupełniamy relacje i trasy naszych podróży kampervanem „Dukatkiem”. Jeżeli jesteście ciekawi opisów dłuższych wyjazdów, to będziemy je sukcesywnie dodawać w sekcji Van4Life. Zapraszamy!

Chcemy tutaj również powiedzieć, że wszystkie materiały na blogu są naszego autorstwa (chyba, że podpisaliśmy to inaczej) i udostępniamy je bezpłatnie. Zwłaszcza zachęcamy do zajrzenia do sekcji Porady i dodatki, gdzie budujemy powoli bazę przydatnych treści. Są to już obecnie mapy atrakcji, Dziennik Małego Podróżnika, Quiz wiedzy o Podlasiu, a będzie ich więcej 🙂
Blog utrzymujemy z własnej kasy, choć próbujemy się wspierać wpływami z reklam automatycznych i współpracy afiliacyjnej. Jeśli zdarzają się nam artykuły sponsorowane, są one wyraźnie podpisywane. Musimy jakoś dorobić na hosting i domenę 😉 dlatego zrozumcie, jeżeli w trakcie czytania pojawiać się Wam będą reklamy lub linki do naszych partnerów. Pamiętajcie, na kliknięciu nie tracicie w żaden sposób, jak również nie zwiększają się Wam ceny usług. My natomiast możemy dostać niewielką prowizję jeżeli klikniecie link lub dokonacie przez niego zakupu. To wszystko!

Miłych podróży!