Popówka, tragiczna historia maleńkiej wsi

Na terenie województwa podlaskiego znajduje się kilka opuszczonych wsi i praktycznie z każdą z nich wiąże się jakaś przejmująca historia. Zdecydowanie jednak najbardziej tragiczna jest historia wsi Popówka.
Wydarzenia, które chcemy Wam opisać miały miejsce w dniach 30 czerwca – 3 lipca 1943 roku. W odległości około 20 km od Białegostoku w kierunku obecnego przejścia granicznego w Bobrownikach, na terenie Puszczy Knyszyńskiej znajdowała się malutka wieś, licząca 5 gospodarstw i niewiele ponad 30 mieszkańców.

Wojenna historia wsi Popówka

W 1941, kiedy ówczesna Białostocczyzna znajdowała się pod okupacją niemiecką w puszczańskich lasach, w pobliżu wsi, swoją bazę założył sowiecki oddział partyzantki, a lokalna ludność prawosławna musiała udzielać partyzantom pomocy.

Popówka, tragiczne wydarzenia

W roku 1943 gestapo próbując likwidować partyzanckie grupy wprowadziło do oddziału swojego agenta, który doniósł o współpracy mieszkańców Popówki z partyzantami. Niestety, gestapo nie mogąc wyłapać wszystkich partyzantów postanowiło zemścić się na ludności okolicznych wsi.
30 czerwca 1942r. Niemcy wkroczyli do wsi. Żandarmi aresztowali wtedy wszystkich mężczyzn ze wsi, a 2 lipca również kobiety i dzieci. Pretekstem była właśnie współpraca ludności z sowiecką partyzantką.
Tylko jednej osobie udało się uniknąć łapanki. Była to mała dziewczynka, Elżbieta Dzienisiuk, która ukryła się w zbożu (wg innej wersji – w piecu do pieczenia chleba).

Ofiary rzezi w Popówce

3 lipca wszystkich zatrzymanych rozstrzelano na cmentarzu żydowskim w Gródku, nad zbiorowym grobem. Zabito wtedy 37 osób, w tym 16 dzieci, z których najmłodsze miało tylko 1 rok. Jak wspominała jedna z mieszkanek okolicznych wsi: “Chleb dawali i za chleb przepadli”.

Niemcy wieś ograbili i doszczętnie zniszczyli i nigdy nie została ona odbudowana.
W 1946 roku zbiorowy grób ekshumowano, a szczątki przewieziono na cmentarz w Królowym Moście. Znajdują się tam w zbiorowej mogile. 4 września 1960 roku w miejscu nieistniejącej wsi odsłonięto pamiątkowy kamień, a na cmentarzu żydowskim w Gródku, pamiątkową tablicę.

29 sierpnia 1982 w miejscu spacyfikowanej wsi odsłonięto pomnik ku czci pomordowanych mieszkańców. Obecnie głównie on daje świadectwo tragicznej historii. Przejmującym wizerunkiem wskazuje miejsce ogromnej tragedii i ludzkiego nieszczęścia.

Jak trafić do Popówki?

Do miejsca, w którym dawniej znajdowała się wieś Popówka trafić nie jest trudno.
Należy kierować się DK 65 z Białegostoku w kierunku Bobrownik. Około 20 km za Białymstokiem, po prawej stronie znajduje się drogowskaz wskazujący w lewo na drogę do wsi Pieszczaniki. Tuż za nim znajduje się droga gruntowa, w którą należy skręcić (w prawo).
Należy podążać nią przez 1.5 km, praktycznie do samego pomnika. Problemy mogą mieć jedynie samochody z niższym zawieszeniem, ponieważ nie jest zbyt równa.

Popówka na Szlaku Powstania Styczniowego

Warto wiedzieć, że miejsce, gdzie znajdowała się dawniej wieś Popówka jest elementem około 70 kilometrowego Szlaku Powstania Styczniowego, wytyczonego by upamiętnić pola bitew, mogiły, cmentarze poległych żołnierzy. Trasa szlaku przebiega przez miejsca bogate historycznie, krajobrazowo i kulturowo. Między innymi napotkamy tu m.in. Zbiornik Wodny Wyżary, Kopną Górę, czy mogiłę powstańczą pod Piereciosami.

Popówka na mapie – nr 13

Popówka obecnie

Obecnie, w miejscu dawnej wsi królują drzewa. One oraz przejmujący wizerunek figury na pomniku dają świadectwo tragicznych wydarzeń sprzed kilkudziesięciu lat.

Trawy szumią tu opowiadając tragiczną historię, a las prosi byśmy nigdy o niej nie zapomnieli…